Jeden z najwybitniejszych mieszkańców w historii Zielonki – gen. Ottokar Brzoza-Brzezina został pochowany w sobotę 5 maja 2018 r. na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Był twórcą artylerii Legionów Polskich. Zmarł w 1968 r., ale władze komunistyczne nie pozwoliły w tamtym czasie na oddanie mu należnych honorów.
Ottokar Brzoza-Brzezina zamieszkał w Zielonce w 1927 r. Za zasługi na polu walki otrzymał ziemię i folwark, który obejmował znaczną część dzisiejszej Zielonki Bankowej. W tej części miasta znajduje się też ulica „Brzozy-Brzeziny”, a także ulica „Brzozowa” od nazwy folwarku, którego oficer był właścicielem. Dawna ulica „Armii Ludowej”, której niedawno przywrócono przedwojenną nazwę „Legionów”, stanowiła zachodnią granicę ziem folwarku Brzozy-Brzeziny.
Sobotnie uroczystości pogrzebowe twórcy artylerii Legionów Polskich gen. bryg. Ottokara Brzozy–Brzeziny rozpoczęła msza święta w warszawskiej Katedrze Polowej Wojska Polskiego. Podczas nabożeństwa odczytano list okolicznościowy od marszałka Sejmu. Zielonkę reprezentował podczas uroczystości burmistrz Grzegorz Dudzik.
W uroczystościach pogrzebowych brał udział wnuk generała Krzysztof Brzoza-Brzezina. – Powiem tylko, że bardzo niewielu mamy żołnierzy, którzy czterokrotnie zostali odznaczeni orderem Virtuti Militari; o ile mi wiadomo w okresie od odzyskania niepodległości do dnia dzisiejszego tylko gen. Anders. To świadczy o jego umiejętnościach wojskowych, o jego odwadze” – powiedział.
Po liturgii prochy śp. gen bryg. Ottokara Brzozy-Brzeziny odprowadzono w kondukcie pogrzebowym na Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Spoczęły w Kwaterze Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Gen. bryg. Ottokar Brzoza–Brzezina był uczestnikiem wojny z bolszewikami w 1920 r., dowódcą 50 Dywizji Piechoty – zgrupowania armii gen. Kleeberga oraz oficerem wywiadu Armii Krajowej w Zielonce pod Warszawą.
Urodził się 3 marca 1883 r. w Protivinie w Czechach. W momencie wybuchu I wojny światowej wyruszył do Krakowa, gdzie otrzymał rozkaz sformowania pułku artylerii; liczył on 120 żołnierzy. Pod koniec września 1914 r. pierwsze dwie baterie wyruszyły na front w Karpatach, tworząc 1 dywizjon, pozostałe dwie – pod wodzą generała – pod koniec października, tworząc 2 dywizjon. Baterie 1 pułku artylerii Legionów Polskich zasłynęły w bitwach pod Krzywopłotami i Konarami.
Pod koniec 1916 r. gen. Brzoza-Brzezina został przeniesiony do armii austriacko-węgierskiej; podczas służby odznaczono m.in. Krzyżem Zasługi Wojskowej III klasy.
Po zakończeniu wojny, 1 listopada 1918 r. przejął dowództwo w Nowym Targu w imieniu nowo powstającego państwa polskiego. Następnie pełnił m.in. funkcję zastępcy dowódcy artylerii obrony Warszawy. Po przeniesieniu w stanu spoczynku pod koniec sierpnia 1927 r. osiadł w podwarszawskiej Zielonce.
Za działania bojowe w czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. oraz zasługi z okresu służby w Legionach Polskich, został trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
1 września 1939 r. zgłosił się do na ochotnika do służby w Wojsku Polskim. Objął dowództwo nad zgrupowaniem „Brzoza” w rejonie Małoryty, które następnie podporządkowało się Samodzielnej Grupie Operacyjnej (SGO) „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga. Gen. Brzoza-Brzezina dowodził 50 Dywizją Piechoty Rezerwowej w bitwie pod Kockiem.
Po kapitulacji SGO „Polesie” i wydostaniu się w niewoli niemieckiej, gen. Brzoza-Brzezina wrócił do Zielonki. Tam rozpoczął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej; działał w wywiadzie AK oraz przez pewien czas ukrywał grupę Żydów. Aresztowany, trafił do oficerskiego obozu jenieckiego w Woldenbergu.
Za działalność w okresie II wojny światowej rząd londyński odznaczył go Srebrnym i Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Po jej zakończeniu ukrywał się przed Sowietami na Dolnym Śląsku. W połowie lat 50. XX wrócił do Zielonki, gdzie zmarł 30 sierpnia 1968 r. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie bez należnych mu honorów wojskowych.
15 lutego 1969 r. prezydent na uchodźctwie August Zalewski podniósł go pośmiertnie do stopnia generała brygady, a w 1970 r. uhonorowano go Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari.
W roku 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, dzięki staraniom rodziny generała i stowarzyszenia Tradycyjnego Oddziału C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków, po długich przygotowaniach udało się zorganizować ponowny pochówek Ottokara Brzozy-Brzeziny
źródło: zielonka.pl
